Son illərdə tibbi dünyada elə hadisələr baş verir ki, onları oxuyanda insan sanki qorxu filminin ssenarisinə düşür. Elmi faktlarla dəhşətin sərhədləri qarışır, həkimlər isə reallığın bəzən fantaziyadan da qəribə olduğunu sübut edirlər. Bəlkə də bu hekayələri paylaşmaq bizdə hansısa “tibbi dəlilik” əlamətidir — amma, etiraf edək, bu dəhşətli hadisələri danışmamaq mümkün deyil.
1. Körpəlikdə Yetkinlik: 16 aylıq uşağın bədənində hormon fırtınası
2007-ci ildə Alabamada bir pediatr, 16 aylıq bir körpənin qeyri-adi tibbi halını müşahidə etdi. Körpə hələ altı aylıq olanda anası diqqət etdi ki, uşağın bədənində tük çıxmağa başlayır və bu, qəribə şəkildə yetkinlik əlamətləri ilə müşayiət olunur.
Uşaqda heç bir genetik xəstəlik aşkarlanmadı, valideynləri də tam sağlam idilər. Lakin araşdırma zamanı məlum oldu ki, atası gündəlik testosteron kremindən istifadə edir və körpə ilə dəri təması zamanı bu hormon uşağa da keçirmiş. Nəticədə, körpənin orqanizmi qısa müddətdə “kişi hormonu fırtınasına” düşmüşdü.
Testosteron mənbəyi aradan qaldırıldıqdan sonra uşağın bədəni normallaşdı. Həkim Samar K. Bhowmick xəbərdarlıq etdi: bu cür kremlərin geniş yayılması, fərqinə varmadan oxşar halların artmasına səbəb ola bilər. Qısası, bəzi “sevgi dolu qucaqlaşmalar” tibbi baxımdan təhlükəli ola bilər.
2. “Qırmızı dünya” sindromu – Erektil dərmanla rəngini itirən gözlər
2018-ci ildə Retinal Cases tibbi jurnalında yayımlanan hadisə həkimləri heyrətə saldı. 31 yaşlı bir kişi, erektil disfunksiya üçün nəzərdə tutulan maye sildenafil sitrat (Viagra tərkibli) dərmanını normadan artıq qəbul etdi.
Nəticə? Gözləri dünyanı daimi qırmızı rəngdə görməyə başladı.
Sildenafilin yüksək dozası retinada mikroskopik zədələnmələrə səbəb olmuşdu. Bəzi simptomlar azalsa da, rəng pozuntusu qalıcı idi.
Hadisə bir daha göstərdi ki, “daha çox” heç də “daha yaxşı” demək deyil — xüsusən də gözlərlə oynayarkən.
3. Öz-özünə amputasiya – “Ainhum” sindromu
Tibbi ədəbiyyatda “ainhum” və ya “daktiloliz spontanesi” adlanan qorxunc bir sindrom var. Bu vəziyyətdə insanın ayaq barmaqları heç bir səbəb olmadan, yavaş-yavaş bədəndən ayrılır.
Xəstəlik əsasən Qərbi Afrika, Cənubi Amerika və Hindistanda müşahidə olunur. Əvvəlcə barmağın ətrafında incə bir dəri halqası əmələ gəlir. Zamanla bu halqa sərtləşir, qan dövranını kəsir və barmaq sümüyü sanki “ip kimi” sıxılaraq ayrılır.
Proses illərlə davam edə bilər, bəzən eyni anda bir neçə barmağa təsir edir. Müalicəsi yoxdur, ağrısı isə sözlə ifadə olunmayacaq qədər şiddətlidir. “Bu Kiçik Donuzcuq” nağılındakı kimi oynaq səhnələr artıq o qədər də sevimli səslənmir, elə deyilmi?
4. Göz qapağında sümük – Kök hüceyrə prosedurunun kabusu
2009-cu ildə Los-Ancelesdə bir qadın gəncləşmək üçün kök hüceyrə proseduruna müraciət etdi. Əməliyyat uğurlu keçmiş kimi görünürdü, ta ki bir neçə gün sonra qadın sağ göz qapağında ağrı və qəribə “xırıltı” səsi eşitməyə başlayana qədər.
Cərrah əməliyyat zamanı kök hüceyrələrlə yanaşı kalsium hidroksilapatit tərkibli inyeksiya da etmişdi. Məhz bu maddə kök hüceyrələrin sümük hüceyrələrinə çevrilməsinə səbəb olmuşdu.
Həkim altı saatlıq əməliyyatla göz qapağından kiçik sümük parçalarını çıxardı. Qadın sağaldı, amma indi onun üzündə yenidən sümük əmələ gəlməsi riski qalır. İronikdir — gənclik axtarışında olan bir insan, nəticədə bədəninin “daşlaşması” ilə üzləşdi.
5. Qurd yumurtası onurğada – Parazitin sükutdakı hücumu
Bir neçə il əvvəl 20 yaşlarında bir qadın qəfildən yeriyə bilmədiyini hiss etdi. Güclü ağrılar və bel boyunca “elektrik zərbəsi” kimi sancılar onu xəstəxanaya gətirdi.
MRI nəticəsində həkimlər onurğasında kist aşkarladı — içində tapeworm (lentvari qurd) sürfələri var idi. Qadın təsadüfən heyvanlara aid bir parazit yumurtası udmuş, o isə qan dövranı vasitəsilə onurğaya qədər çatmışdı.
Sürfə orada kapsullaşaraq böyüməyə başlamış, sinir yollarını sıxaraq əzələ iflicinə səbəb olmuşdu. Xoşbəxtlikdən, vaxtında müdaxilə sayəsində qadın sağaldı. Amma bu hadisə bir daha sübut etdi ki, insan orqanizmi nə qədər möcüzəvi olsa da, onun içində gizlənən təhlükələr də bir o qədər müəmmalıdır.
Nəticə
Bu hekayələr təkcə tibbin qəribəliklərini göstərmir, həm də bizə bir həqiqəti xatırladır: bədənimiz zərif bir sistemdir. Hər bir krem, dərman və ya prosedur bu sistemin tarazlığını poza bilər.
Odur ki, hər dəfə yeni bir “möcüzəvi” müalicə haqqında eşidəndə bir anlıq dayanıb düşünün — bəlkə də o, bir elmi nailiyyət deyil, növbəti tibbi dəhşət hekayəsinin başlanğıcıdır.