Giriş
Boşanma qadının həyatında bir nöqtə deyil, çox zaman bir dönüş nöqtəsidir. Amma bu dönüş təkcə şəxsi həyatla bağlı deyil – o, qadının cəmiyyətlə, ailə ilə, öz "mən"i ilə münasibətində də yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır.
Bəziləri üçün boşanmış qadın – azad bir qadındır: artıq nə istədiyini bilən, təkrar eyni səhvə qayıtmayan, güclü və cəsarətli biri. Digərləri üçünsə – "yarımçıq həyat", "ailə qoruya bilməyən", "başa gələn" qadın obrazıdır. Cəmiyyətin ikili yanaşması qadının daxilində də ikili hisslər yaradır: azadlıqla yanaşı, günahkarlıq; sakitliklə yanaşı, tənha qalmaq qorxusu.
Bu məqalədə boşanmış qadının daxili və sosial mübarizəsi, onun gücü, qırılma nöqtələri və yenidən doğulma prosesləri ələ alınacaq.
I. Boşanmaq – məğlubiyyət yox, qərardır
Bir çox qadın üçün boşanmaq, illərlə toplanan səbrin, susqunluğun və mübarizənin nəticəsidir. O qadın çox zaman susub, dözüb, ümidlə yaşayıb. Amma bir nöqtədə artıq bu həyat onun nəfəsini kəsib və o, getməyi seçib.
Boşanmaq – sadəcə ərindən ayrılmaq deyil. O, qadının bir sistemdən, bir rejimdən, bir çərçivədən çıxmasıdır. Bu addım cəmiyyətin gözündə "məğlubiyyət" sayılsa da, əslində bir şüurlu qərardır – özünü qorumaq, yaşatmaq, yenidən tapmaq üçün atılan addım.
II. Cəmiyyətin damğası: "Boşanmış qadın ehtiyatlı qadındır"
Boşanmış qadın cəmiyyətin gözündə "təhlükəli" olur. O, artıq sərbəstdir, azaddır, cavabdeh deyil. Bu azadlıq başqalarının "nizamı" üçün qorxulu görünür. Ona görə də:
-
Kişilər ona "asand ov" kimi yanaşar,
-
Qadınlar onu ailələri üçün təhlükə sayar,
-
Ailə böyükləri onu "pis nümunə" kimi göstərər.
Halbuki o qadın yalnız bir şey edib: özünə dönüb.
III. Boşanmış qadının içindəki dialoq
Qadın boşanandan sonra daxildə bir döyüş başlayır:
-
"Görəsən, səhv etdim?"
-
"Uşaqlar üçün bu yaxşı oldumu?"
-
"Məni bir daha sevərlərmi?"
Bu suallar hər gecə qadının içini oyur. Amma eyni zamanda onun içində yeni səs də doğulur:
"Mən sağ qaldım." "Mən yaşamağa davam edirəm." "Mən artıq başqasının qələmi ilə yazılan hekayədə yoxam."
Bu səs – qadının azadlıq səsidir.
IV. Anadır, qadındır, boşanmışdır – amma tamdır
Cəmiyyət qadını bir rolda görməyə öyrəşib: ya anadır, ya həyat yoldaşı. Boşanandan sonra bu rollardan biri "itmiş" kimi görünür. Amma qadın o rolu itirməyib – sadəcə kimliyinin başqa qatlarını da ortaya çıxarır.
Boşanmış qadın həm ana ola bilər, həm qadın ola bilər, həm dost, həm lider, həm tək, həm cüt. Onu "boşanmış" damğası ilə tanımaq – onun həyatındakı bir mərhələni bütöv bir şəxsiyyətə çevirməkdir.
V. Maddi və sosial təzyiqlər – təkrar susdurulma cəhdi
Boşanandan sonra qadın çox zaman:
-
Maddi çətinliklər,
-
Tənha valideynlik yükü,
-
İş tapmaqda çətinlik,
-
Sosial çevrənin daralması ilə üzləşir.
Bu da qadını yenidən susmağa, qayıtmağa, təkrar təslim olmağa sövq edir. Amma çox qadın bu dəfə susmur – o danışmağa, yazmağa, yaratmağa, birləşməyə başlayır.
VI. Yeni qadın – yenidən qurulan kimlik
Boşanmış qadın təkcə həyat yoldaşını deyil, köhnə "mən"ini də buraxır. O, yeni bir qadın olur: daha ayıq, daha sərhəd tanıyan, daha seçici.
O, artıq nə istəmədiyini çox yaxşı bilir. Və bu bilik – onu qoruyan qalxandır. Bəlkə hələ sevilməyə hazır deyil, amma artıq özünü sevəcək qədər yetişib.
VII. Qadınlar arasında dəstək körpüsü
Boşanmış qadının yalnızlıq hissi azaldıqca, o, başqaları üçün də güc mənbəyinə çevrilir. Öz hekayəsini paylaşmaqla, o, başqa qadınlara yol göstərir. Onun hər sözü – susan bir qadının səsi, qorxan bir qadının güvəni olur.
Bu dəstək – qadınların birliyini, şəfa gücünü ortaya çıxarır. Çünki qadın qadını anladıqda, dünya dəyişir.
Nəticə: Boşanmaq – yoxluq deyil, başlanğıcdır
Boşanmış qadın nə yarımçıqdır, nə də məğlub. O – həyatını yenidən yazmağa cəsarət edən qadındır. Onun azadlığı – tək qalmaq deyil, özünə qayıtmaqdır.
Damğalar keçicidir, amma qadının içində doğulan o yeni "mən" – qalıcıdır. Və bu yeni qadın – danışan, düşünən, istəyən, qoruyan, yaradan bir qadındır.
Boşanmış qadın – cəmiyyətin damğası yox, azadlıq və dəyişimin simvoludur.