Shefeq.com
I. Giriş – Yeni Xəritələr, Köhnə Hisslər
Dünya dəyişdi.
Sərhədlər silindi, pasportlar rəqəmsallaşdı, insanlar daha tez hərəkət edir, dillər qarışır, valyutalar çevrilir.
Amma bir şey dəyişmədi – ağrılar.
Bəzi insanlar bir ölkədən başqasına keçdi, bəziləri viza aldı, bəziləri sığınacaq... Lakin nə yer dəyişdi, nə göz yaşı.
Sadəcə ağrı bir yerdən başqa yerə daşındı.
II. Xəritədə görünməyən kədər
Google Maps bizə şəhərlərin adını göstərir. Amma göstərmir:
-
Qırılan ailələri
-
Bombalanmış evləri
-
Qayıdan olmayacaq uşaqları
-
Nə sığınacaq, nə ölkə tapa bilməyən qürbətləri
Çünki coğrafiya kağızdadır.
Ağrı isə insanın içindədir.
Ona viza lazım deyil. O, sərhəd tanımır. Bədənlə hərəkət edir.
III. Qaçqın yolları – məkan dəyişir, sükut qalır
Yüz minlərlə insan bir çamadanla yollar düşdü. Bəziləri bir şəhərdə, bəziləri bir ölkədə, bəziləri bir dildə özünü itirdi.
Uşaq eyni sualı hər yerdə verdi:
“Evimiz nə vaxt qayıdacaq?”
Amma cavablar dəyişdi.
Bir yerdə “səbir et”, bir yerdə “biz də bilmirik”, bir yerdə “bu sənin evin deyil” dedilər.
Amma hiss dəyişmədi. O təhlükəsizlik axtarışı, o “mənim yerim hanı?” sualı hər kəsdə qaldı.
IV. Şəhərlər böyüdü, insanlar kiçildi
Bir vaxtlar 5 küçəsi olan şəhərlər indi 5 milyon insana ev sahibliyi edir.
Gökdelenlər tikildi, amma göyə baxan başlar azaldı.
Hamı tələsir, amma haraya getdiyini bilmir.
Ünsiyyət artdı, amma bağlılıq azaldı.
Əvvəllər kəndin qırağında ağac altında dua edilirdi.
İndi metronun ortasında insanlar susaraq ağlayır.
Coğrafiya vertikal artdı.
Ağrılar isə dərinləşdi.
V. Bütün ölkələrdə eyni kölgə var
Bu gün Livanda bir ana çörək növbəsində gözləyir.
Ukraynada bir uşaq pəncərədən bombanı izləyir.
Sudanda bir ata su üçün 10 km yol gedir.
Azərbaycanın ucqar kəndində bir nənə oğul yolunu gözləyir.
Bunlar fərqli torpaqlardır.
Fərqli din, fərqli dil.
Amma eyni kölgə var: səssiz ağrı.
VI. BMT xətləri çəkir, amma ürəyin xəritəsi başqa
İnsan ürəyində xəritə yoxdur.
Orada sərhədsiz şəhərlər var: itki, həsrət, sevgi, qorxu, ümidsizlik.
Siyasətçilər ölkələri bölür.
Amma bir ana ölkəsinin adı dəyişsə də, balasına “canım” deməyə davam edir.
Coğrafiya dəyişir, şəfqət yox.
VII. İntellektual köç – amma boşalan ruh
İndi insanlar xaricdə təhsil alır, yaşayır, işləyir.
Onların diplomu dəyişdi.
Həyat səviyyəsi dəyişdi.
Amma çoxunun ürəyi qürbətdə donub qaldı.
Çünki sakitliyi öyrənməmişdik.
Texnologiya gətirdik, amma təsəlli gətirə bilmədik.
VIII. Göz yaşı tərcüməyə ehtiyac duymur
Parisdə də, Gəncədə də, Tehranda da bir qadın ağlayanda, onun göz yaşını başa düşmək üçün lüğət lazım deyil.
Göz yaşı – ən ümumi dildir.
Onu heç bir ölkə icad etməyib.
Heç bir din qadağan etməyib.
Heç bir güc susdura bilməyib.
IX. Müasir ağrılar – görünməyən şəkillər
İndi ağrı fotoşəkil kimi görünmür.
O, statusdadır, like-da, cavabsız mesajda, tənhalığın içindədir.
İnsanlar içində gəzirlər, gülümsəyirlər, amma daxildə dağılan şəhərlər yaşayırlar.
İnsanın içində bəzən bir Hirosima partlayır, heç kim bilmir.
X. Bəşəriyyət texnologiyada deyil, təskinlikdə inkişaf etməliydi
Biz süni zəka yaratdıq.
Kosmosa çıxdıq.
Telefonla dünyanı idarə edirik.
Amma bir-birimizi qucaqlamağı itirdik.
Bir qocaya “səni anlayıram” deməyi bilmədən, Marsa getmək – qaranlıq sivilizasiyadır.
Sonda bir sual:
Coğrafiya dəyişdi, bəs sən özünün iç xəritəsinə baxmısan?
Orada itkin düşmüş hisslərin var?
Sənin daxilində hansı şəhər dağılıb, amma heç kim bilməyib?
Rəyini yaz – bəlkə sənin sözün, bir başqa insanın susduğu ölkə olar.
Shefeq.com – Ağrıların sərhədsiz hekayəsi.