GİRİŞ – EKRAN SÖNDÜ, ANCAQ MƏN AYILDIM
Filmin son titrləri gedir. İşıqlar yanır. Zal boşalır. Amma sən oturduğun yerdə hərəkətsiz qalmısan. Nəfəs alırsan, amma fərqli şəkildə. Bir az əvvəlki sən deyilsən. Film bitdi, bəli. Amma sənin içində nəsə yeni başladı.
Bu məqalə – film qurtardıqdan sonra başlayan insanın hekayəsidir. Səssiz, daxildə, amma güclü...
I. FİLMİN SONU – HƏYATIN BAŞLANĞICI
Kino çox zaman hazır hekayə təqdim edir: başlanğıc, inkişaf, nəticə. Amma bəzən elə filmlər var ki, nəticə sənə təqdim edilmir. Sonda sən öz hekayənin boşluğunu hiss edirsən. Və bu, səni düşünməyə məcbur edir:
“Mənim həyatım hansı səhnədə qaldı? Mən hansı roldayam? Hələ başlamışam?”
“Boyhood” filmində həyat axır, amma film bitəndə sən ancaq anlayırsan ki, həyat heç vaxt tam başlamır. Sadəcə davam edir.
II. OBRAZLAR GETDİ, MƏN QALDIM
Filmdəki insanlar səninlə danışdı, gülümsədi, ağladı. Sonra kamera sönür və onlar yox olur. Amma sən yox. Sən zalda qalırsan – öz özlüyündə. Və bu boşluq sənə bir sual qoyur:
“Bəs sən? Sən nə vaxt danışacaqsan, nə vaxt başlayacaqsan?”
III. BİZ NİYƏ FİLMƏ BAŞQA GÖZLƏ, ÖZ HƏYATIMIZA KÖHNƏ GÖZLƏ BAXIRIQ?
Kino – başqasının hekayəsidir. Amma biz orada özümüzü axtarırıq. Film boyu kiminsə yaşadıqlarına baxırıq və içimizdən keçir:
-
“Kaş mən də belə edəydim...”
-
“Niyə mənim həyatım bu qədər sakitdir?”
-
“Mən nə vaxt risk etdim?”
Film qurtaranda anlayırsan: sənin həyatın da ssenaridir – sadəcə kamera yoxdur.
IV. FİLM DANIŞDI, İNDİ SƏN SUSACAQSAN?
Film boyu bir başqası danışır. O hiss edir, qərar verir, risk edir. Amma sonda sual gəlir:
“İndi sən nə edəcəksən?”
Səssiz qalacaqsan, yoxsa ilk dəfə öz hekayəni başlayacaqsan?
“Into the Wild” filmində qəhrəman sistemdən çıxır, azad olur, tək qalır. Və sənə deyir: “Sən də edə bilərsən – amma başlayacaqsan?”
V. FİLM BİR GÜZGÜDÜR, BƏZƏN DƏ QIŞQIRIQ
Bəzi filmlər səni sadəcə düşündürmür. Onlar səni oyadır. Onlar sənə qışqırır. Deyir:
-
Dur!
-
Başla!
-
Yaşa!
-
Seç!
Amma sən ekranı söndürüb yenidən eyni həyatına dönürsənsə – film bitdi, sən isə hələ başlamadın.
VI. FİLMİN SONUNDAN QORXAN İNSAN – HƏYATIN BAŞLANĞICINDAN QAÇAN ŞƏXS
Çox insanlar film bitəndə özlərini narahat hiss edirlər. Çünki artıq başqa heç kim danışmır. Artıq tək qalırsan. Və sənə çox tanış bir sükut düşür: həyat.
Bu sükutda sən ya öz səsini kəşf edirsən, ya da yenidən susmağa qərar verirsən.
VII. MƏN HƏLƏ BAŞLAMAMIŞAM – AMMA BİLİRƏM Kİ, BAŞLAMAQ MÜMKÜNDÜR
Film sənin üçün bir qığılcım ola bilər. Heç kim demir ki, sən dərhal dəyişəcəksən. Amma hiss etdinsə, artıq içində bir şey tərpəndisə – sən artıq yoldasan.
Bəzən bir cümlə, bir baxış, bir səhnə – illərlə daş kimi qapalı qalmış qəlbin qapısını aça bilər.
VIII. BU MƏQALƏYƏ OXUYURSANSA, SƏN ARTIQ BAŞLAMIŞSAN
Bu yazı sənin qarşına təsadüfən çıxmadı. Bu – sənin içindəki başlanğıcın səsidir. Film bitdi, bəli. Amma sən o zalda hələ də oturmusan. Nəfəs alırsan. Düşünürsən. Və bu düşüncə – sənə deyir:
“Başla. Həyat sənin ssenarindir. Kamera yoxdur, amma hiss var. Rol yox, amma ruh var. Və sən buna hazırsan.”
NƏTİCƏ – FİLM BİTİR, AMMA SƏNİNLƏ BAŞLAYIR
Kino sənə baxmaq üçün deyil. O, səni oyatmaq üçün var. Və əgər bir film səni dəyişdisə, demək o heç vaxt bitməyib. O, sənin içində yenicə başlayıb.
Film qurtardı.
Amma mən hələ başlamamışdım.
İndi isə başlayıram…