Mehran Karimi Nasseri-nin qeyri-adi həyat hekayəsi
GİRİŞ: Dəhlizlərdə Sürünən Taleyin Ayaq Səsləri
Təsəvvür et: sənin evin bir hava limanıdır. Pəncərən yox, qapını heç kim döymür, qonşuların dünya vətəndaşları, lakin sən heç bir ölkəyə aid deyilsən. Pasportun yoxdur, vətəndaşlığın yoxdur – və nəhayət, sən yer üzündə “rəsmi olaraq” mövcud deyilsən.
Bu, sadəcə bir kinonun ssenarisi deyil. Bu, real həyatdır. Və bu həyatın sahibi – Mehran Karimi Nasseri – tam 18 il boyunca Paris Charles de Gaulle Aeroportunun Terminal 1 zalında yaşadı.
I. Kimdir Mehran Karimi Nasseri?
Doğum və erkən həyat
1945-ci ildə İranın Məsşəd şəhərində doğulmuşdur.Atası iranlı, anası isə bəzi qaynaqlara görə ya ingilis, ya da isə iran-ərəb mənşəli idi.
Tələbə həyatı
Təhsilini Böyük Britaniyada və Belçikada davam etdirdi.1970-ci illərdə İran rejimi ilə siyasi problemlər yaşadı.Şah rejiminə qarşı çıxması səbəbilə ölkəsinə dönə bilmədi və siyasi sığınacaq üçün müraciət etdi.
II. Əsl Faciənin Başlaması – Sənəd Qarışıqlığı
UNHCR və statusu
1980-ci illərin sonlarında BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (UNHCR) ona Belçikada müvəqqəti siyasi sığınacaq statusu verdi.
Problem hardan başladı?
Nasseri, öz iddiasına görə, sənədlərinin oğurlandığını və ya itirildiyini bildirib.
Sənəd olmadan Fransaya girişinə icazə verilmədi, ancaq deportasiya da edilə bilmədi, çünki necə deportasiya ediləcəyi bilinmirdi – o rəsmən heç bir ölkənin vətəndaşı deyildi.
III. Aeroport həyatı – Terminal 1-in sakini
1988-ci ildə gəlir və... qalır.
26 avqust 1988-ci ildə Parisə gəlir.Charles de Gaulle Aeroportunun Terminal 1 zalında yerləşir.Və bu “müvəqqəti dayanacaq” 18 il davam edir.
Necə yaşayırdı?
Qırmızı plastik oturacaqlar onun yatağı idi.Yeməklərini aeroportdakı restoranlardan, bəzən də işçilərin verdiyi qidalardan alırdı.Kitab oxuyur, gündəlik yazır və sərnişinlərin hərəkətini izləyirdi.O, tamamilə ictimai məkanda yaşayırdı, amma bir növ görünməzlik pərdəsi arxasındaydı.
IV. Hüquqi labirint – Kağızları olsaydı, çoxdan çıxmışdı
Vətəndaşsızlıq problemi
İran onu qəbul etmədi.Belçika “gəl, amma şəxsən müraciət et” dedi – o isə bunu sənəd olmadan edə bilmirdi.Fransa müvəqqəti status təklif etdi, amma o özünü britaniyalı hesab etdiyindən imtina etdi.
Səbəb nə idi?
Nasseri-nin öz kimliyini qəbul etməməsi, bəzi təklifləri psixoloji səbəblərlə rədd etməsi onun vəziyyətini daha da çətinləşdirdi.O, özünü “Sir Alfred Mehran” kimi təqdim edirdi və buna inanırdı.
V. Kino Reallığa Baxır – "The Terminal" Filmi
Steven Spielberg-in filmi
2004-cü ildə Tom Hanks-in baş rolda oynadığı “The Terminal” filmi məhz Nasseri-dən ilham alaraq çəkilmişdir.
Film hadisələri bir az fərqli göstərsə də, əsas ideya: pasportsuz vətəndaşın hava limanında ilişib qalmasıdır. Reallıq və ssenari
Nasseri bu filmdən birbaşa mənfəət götürməyib, amma filmdən sonra dünyada daha çox tanındı.Aeroportdakı həyatına turistlər gəlirdi, müsahibələr alınırdı, o isə bu həyatla barışmış görünürdü.
VI. Yazılar, gündəlik və fəlsəfi qeydlər
Aeroportda keçirdiyi illər ərzində Nasseri öz gündəliyini aparmışdır.
O, gündəlik həyatını, insan müşahidələrini və düşüncələrini yazırdı.Gələcəyin onu necə xatırlayacağı barədə yazılar yazırdı – “kağızı olmayan insan” olaraq.
VII. Sonda nə oldu? – Geri dönən həyat
2006-cı ildə xəstəxanaya yerləşdirildi
Sağlamlıq vəziyyəti pisləşdi.Aeroport rəhbərliyi və sosial xidmətlər onu təhlükəsiz bir mərkəzə yerləşdirdilər. 2022-ci ildə vəfatMehran Karimi Nasseri 12 noyabr 2022-ci ildə Paris Charles de Gaulle aeroportunun eyni terminalında yenidən yerləşmişdi.Orada vəfat etdi. Həyatına başladığı, yaşadığı və barışdığı yerdə.
VIII. Sosial və Hüquqi Məna – Vətəndaşsız İnsanlıq
Mehran Karimi Nasseri-nin hekayəsi:A
Sadəcə şəxsi faciə deyil – bəşəriyyətin hüquqi, siyasi və psixoloji boşluqlarının simvoludur.
“Vətəndaşsızlıq” – BMT tərəfindən də qlobal problem kimi tanınır.
Hazırda dünyada təxminən 10 milyon insanın rəsmi vətəndaşlığı yoxdur.
NƏTİCƏ: Kağızın Olmadığı Yerdə İnsanın Kölgəsi Də Silinir
Nasseri-nin hekayəsi göstərdi ki, bəzən bir kağız parçası insanın mövcudluğunu müəyyən edir.
Və o kağız olmadıqda, dünyanın qapıları bağlanır – hətta sən qapının özündə olsan belə.
O, nə bir ölkəyə məxsus idi, nə də tamamilə sərhədsiz.
O, bir limanda qalmış gəmiyə bənzəyirdi – heç vaxt yola çıxmayan.
Amma o sükut içində bizə bir şey öyrətdi:
“Əgər insan kağızla tanınırsa, bəs ürəyi və taleyi ilə nə zaman tanınacaq?”