NAMAZIN SİRLİ YÜKSƏLİŞİ: MERACDA GƏLƏN ƏMİR
İslam dininin ən əsas ibadəti olan namaz, insanla Yaradan arasında ən güclü əlaqəni təmin edən xüsusi bir ibadət formasıdır. Onun mənşəyi, yalnız yer üzündə baş verən hadisələrlə deyil, ilahi və metafizik aləmlə birbaşa bağlı olan unikal bir möcüzəyə – Merac gecəsinə dayanır. Namaz, Peyğəmbərimiz Məhəmmədin (s.ə.s.) göylərə doğru möcüzəvi səfəri zamanı ümmətə gətirdiyi ən böyük ruhani nemətlərdən biridir.
Merac hadisəsi hicrətdən təxminən bir il əvvəl Məkkədə baş vermişdir. Həmin gecə, Cəbrayıl (ə.s.) mələyin müşayiəti ilə Peyğəmbərimiz Məscidül-Həramdan Məscidül-Əqsaya aparılmış və burada əvvəlki peyğəmbərlərə imamlıq etmişdir. Bu, onun peyğəmbərlik zəncirindəki yerini və ümmətinin gələcəkdəki məsuliyyətini təsdiqləyən bir mərhələ idi. Daha sonra isə Merac – göylərə səyahət baş vermişdir. Bu səyahət fiziki və ruhi baxımdan fövqəladə bir təcəssüm idi. Peyğəmbərimiz yeddi qat səmanı bir-bir keçərək, hər bir səmada fərqli peyğəmbərlərlə qarşılaşmış və onların duaları ilə şərəflənmişdir.
Səmanın ən yüksək nöqtəsi olan Sidrətül-Müntəha adlı müqəddəs məkana çatdıqda, artıq mələklərin belə keçə bilmədiyi bir səviyyəyə gəlmişdi. Məhz burada, insan və Yaradan arasında birbaşa görüş reallaşdı. Allah Təala, bu görüş zamanı Peyğəmbərimizə və onun ümmətinə gündəlik ibadət olaraq 50 vaxt namazı fərz buyurdu. Bu, insanın günün bütün anlarını Allahla bağlamağa təşviq edən, onu daim ayıq və mənəvi oyaq saxlamağa yönəlik bir əmr idi.
Lakin Peyğəmbərimiz, bu əmr ilə geri dönərkən Musa peyğəmbərlə qarşılaşdı. Musa (ə.s.) insan təbiətini bildiyi üçün bu qədər ibadətin ağır ola biləcəyini ifadə etdi və onu namaz sayının azaldılması üçün Allaha müraciət etməyə təşviq etdi. Beləliklə, Peyğəmbərimiz bir neçə dəfə Allah dərgahına dönərək bu sayın endirilməsini xahiş etdi. Nəticədə namazın sayı 5 vaxta endirildi – səhər, günorta, ikindi, axşam və gecə.
Bu azalma, Allahın rəhmətinin və hikmətinin bir təzahürü idi. Ən mühüm cəhət isə bu idi ki, Allah Təala bu 5 vaxt namazın savabını 50 vaxt namaz qədər sayacağını bəyan etdi. Bu, həm fiziki, həm də ruhani mənada ümmətə göstərilən bir mərhəmət, eyni zamanda da ibadətin dəyərini azaltmayan bir hikmətdir.
Namazın göylərdə fərz olunması onu digər ibadətlərdən ayırır. Zəkat, oruc və həcc yer üzündə fərz olunarkən, namaz birbaşa ilahi hüzurda əmr olunmuşdur. Bu isə onun yalnız bir ibadət deyil, eyni zamanda bir ruhani bağ, bir yüksəliş və Allaha doğru mənəvi səyahət olduğunu göstərir. Elə buna görə də namaz, "möminin Meracı" adlandırılır. Çünki o, insanın gündə beş dəfə ruhən Allaha yaxınlaşdığı, həyatının müxtəlif anlarında Yaradanla təkbətək qaldığı bir müqəddəs anlar toplusudur.
Namaz həm də insanın gündəlik həyat ritminə mənəvi struktur verir. Hər bir vaxt müəyyən bir dönəmi təmsil edir: səhər – yeni başlanğıc, günorta – fəaliyyətin zirvəsi, ikindi – azalmaqda olan qüvvət, axşam – istirahətə hazırlıq, gecə – təfəkkür və dərin düşüncə anı. Beləliklə, namaz təkcə ibadət deyil, insan həyatının mənəvi saatıdır.
Nəticə etibarilə, namazın Merac gecəsində fərz olunması onun fövqəladə mənəvi mahiyyətini və hər bir müsəlmanın həyatında tutduğu yeri göstərir. Bu ibadət, sadəcə bir ritual deyil, ruhun yüksəliş pilləsidir. O, mömini təmizləyir, Allaha yaxınlaşdırır və gündəlik həyatın sükunətində bir işıq olur.
Namaz – göylərdən gətirilmiş bir hədiyyədir. Onu dəyərləndirmək, yalnız ibadət deyil, həm də bir təşəkkürdür. Merac gecəsində verilmiş bu əmr, hələ də hər bir möminin qəlbinə səssizcə səslənir: "Rəbbinə yönəl və ruhunu yüksəlt…"
