Bəsetka – Həyət Evinin Ürəyinə Dönən Kiçik Məkan

I. GİRİŞ: Niyə Bəsetka? 

Bəsetka – bir çoxumuz üçün sadəcə bağın bir tikilisi deyil, dincəlmək, nəfəs almaq, düşünmək, paylaşmaq üçün ayrılmış müqəddəs bir məkandır.
Uşaq vaxtı nənəmin həyətindəki taxta bəsetkada içdiyim çayın dadı ilə bu gün şəhərin səs-küyündən qaçmaq istədiyim o sakit guşə arasında görünməz bir körpü var.
Bəsetka – həyət evinin ruhudur.
O bəzən sevgi söhbətlərinin şahidi, bəzən təkliyin qoruyucusu, bəzən çay süfrəsinin qonağıdır.

Bu yazıda sənə bəsetka ilə bağlı hər şeyi tam və geniş şəkildə izah edəcəyəm:

• Bəsetka nədir?

• Hansı növləri var?

• Necə qurulur?

• Hansı materiallar seçilməlidir?

• Estetik və funksional ideyalar

• Ailə üçün, təkliyə çəkilmək üçün, qonaqlar üçün fərqli bəsetka konsepsiyaları

 II. BƏSETKA NƏDİR? TARİXİ, MƏNASI VƏ FUNKSİYASI 

Bəsetka (rusca: беседка) – Slavyan mənşəli söz olub, “söhbət edilən yer” deməkdir.
Amma zamanla bu söz təkcə danışmaq üçün yox, həm də dincəlmək, əhval dəyişmək, həyat tempini yavaşlatmaq üçün bir məkan anlamı daşımağa başladı.

Ənənəvi olaraq bəsetkalar:

• Açıq (sütunlu, üstü örtülü),

• Yarı qapalı (yarı divarlı, pəncərəsiz),

• Qapalı (taxta divarlı, qış üçün) tiplərdə olur.

Bu kiçik məkan bağın dekorativ və mənəvi mərkəzi rolunu oynayır.
Orada:

• Çay içilir 

• Kitab oxunur 

• Qonaq qəbul edilir 

• Daxili sükut tapılır 

 III. BƏSETKA NÖVLƏRİ VƏ QURULUŞ FORMALARI 

1. Klassik Taxta Bəsetka

• Ən çox yayılmışdır.

• Estetik, isti görüntü verir.

• Ekoloji baxımdan üstündür.

• Daş və ya beton ayaq üstə quraşdırılır.

2. Metaldan Hazırlanan Bəsetka

• Müasir, dayanıqlı.

• Rustik və ya modern görünüş yarada bilər.

• Qara rəngdə çox populyardır (xüsusilə antrasit tonunda).

3. Polikarbonat Damlı Bəsetka

• Günəş şüalarını keçirir.

• Yağışa davamlıdır.

• Uzunömürlü və asan təmizlənəndir.

4. Qapalı Qış Bəsetkası

• Divarlı, izolyasiyalı, qızdırıcılı.

• 4 mövsüm istifadə üçün ideal.

5. Minimalist Stildə Bəsetkalar

• Açıq künclər, düz xətlər, ağac və dəmir kombinasiyası.

• Modern həyətlər üçün idealdır.

6. Dairəvi və Altıbucaqlı Bəsetkalar

• Rustik dizaynı sevənlər üçün uyğundur.

• Dairəvi forma qonaqlar üçün mərkəz hissi yaradır.

 IV. MATERIAL SEÇİMİ: TAĞLAR, DAMLAR, YERLƏR 

Ən çox istifadə olunan materiallar:

• Taxta: Təbii, nəfəs alan, rənglə asan işlənən.

• Dəmir: Güclü, uzunömürlü, modern.

• Plastik-polikarbonat: Yüngül, şəffaf, suya davamlı.

• Kərpic və daş: Dayanıqlı, estetik, bahalı.

Zəmin (yer örtüyü):

• Taxta platforma

• Kafel və metlax

• Beton döşəmə

• Qırmızı kərpiclə döşənmiş

Dam örtüyü:

• Şifer (dağ havası görüntüsü verir)

• Polikarbonat (şəffaflıq və günəş)

• Taxta dam (klassik kənd görünüşü)

 V. DİZAYN İDEYALARI VƏ ESTETİK DETALLAR 

• Ətrafına sarmaşıq bitkiləri əkmək – romantik və təbii görüntü

• İşıqlandırma – sarı tonlu lampalar və solar fənərlər

• Asma pərdə və şüşə elementlər

• Çiçək qutuları – lavanda, reyhan, rozmarin

• Yastıqlı oturacaqlar və süfrə detalları

• Tədbirlər üçün dekorasiya – ad günü, ailə yığıncağı, iftar süfrələri

 VI. KİMƏ GÖRƏ BƏSETKA

1. Ailə üçün:

   • Uşaqlarla birlikdə dondurma yemək

   • Nənə-baba ilə çay saatı

   • Qonaqlarla axşam yığıncağı

2. Tək qalmaq istəyən üçün:

   • Kitab, dəftər, səssiz musiqi

   • Gözlərə gün işığında dincəlmək

   • Dua, zikr, təfəkkür

3. Romantik cütlüklər üçün:

   • Axşam gün batımı

   • Şam işığında söhbət

   • Bahar yellərində birlikdə sükut

 VII. PRAKTİK MƏSLƏHƏTLƏR VƏ SƏHVLƏR 

• Səhv: Bəsetkanı ağac kölgəsində qurmaq → Sürətlə çürümə.

• Səhv: Damı qaranlıq etmək → Hava axınını azaldır.

• Səhv: Su axını nəzərə almamaq → Rütubət və kif.

Doğru:

• Günəşli, lakin sərin yer seç.

• Ətrafında küləkdən qoruyan kollar ək.

• Hər mövsüm istifadə üçün istəyə görə elektrik xətti çək.

 VIII. QURULUŞ PROSESİ ADDIM-ADDIM 

1. Yer seçimi

2. Zəminin hazırlanması

3. Quruluş materiallarının alınması

4. Konstruksiya qurulması

5. Damın bağlanması

6. İşıq, dekor, mebelin yerləşdirilməsi

Əl əməyi ilə qurmaq istəyənlər üçün tövsiyə:

• 4x4 ölçülü taxta kirişlər

• 10 kvadratmetr platforma

• 6 nəfərlik oturacaq üçün dairəvi forma yetərlidir

 IX. BƏSETKA HAQQINDA RƏVHƏTƏ GƏTİRƏN FİKİRLƏR 

• “Bəsetkada içilən çayın dadı evdəkindən fərqlidir.”

• “Orada insan özü ilə tək qalır, amma darıxmır.”

• “Bəzən heç nə demədən oturmaq – ən gözəl söhbətdir.”

 X. NƏTİCƏ: BƏSETKA – EVİN SƏSSİZ DANIŞANI

Bir evin divarları danışa bilməz.
Amma həyətindəki bəsetka bəzən bütün illərin sükutunu saxlayar.
Orada oturub baxmaq – həm keçmişə, həm sabaha...
Əgər evinə nəfəs vermək istəyirsənsə, öz bəsetkanı qur.

 SUAL – RƏY:

Sənin həyətində bəsetka varmı? Onu hansı məqsədlə istifadə edirsən?
Bəlkə bir gün o bəsetkada baş verən sakit bir an – sənin ən dəyərli xatirən olacaq.
Fikirlərini bizimlə paylaş – bəlkə kimsə sənin bəsetka hekayəndən ilham alacaq!