Giriş: Bir Söz — "Rosebud"
Film sirli bir sözlə başlayır: “Rosebud.”
Amerikanın ən güclü adamlarından biri, media maqnatı Charles Foster Kane (Orson Welles) ölərkən bu sözü deyir və ölür. Kane'in ölümü, media və ictimaiyyət üçün böyük bir hadisəyə çevrilir. Jurnalist Jerry Thompson (William Alland) Kane'in son sözü “Rosebud”ın mənasını tapmaq üçün araşdırma aparmaq tapşırığı alır. Onun bu axtarışı filmin bütün hadisə xəttinin çəkisini daşıyır.
Xətirələr Labirinti: Kane'in Həyatının Mozaikası
Film boyu Kane'in həyatı onu taniyan insanların xatirələri vasitəsilə addım-addım qurulur. Bu xatirələr bir-birini tamamlayan və bəzən təkzib edən parçalardan ibarətdir. Hər bir yeni perspektiv Kane'in kompleks xarakterinin bir tərəfini açır: onun eqosu, xəyallı idealizmi və daxili yalnızlığı.
Uşaqlıq və Məcburi Ayrılıq
Kane uşaqkən sadə bir ailədə, Kolorado dağlarının ətəyində, yoxsul şəraitdə yaşayıb. Anası, oğlu üçün daha yaxşı bir gələcək təmin etmək istəyərək, onu varlı bir bankir vəkilindən qoruma altına verib. Kane, həyati boyu azad olacağına inanaraq, anasından ayrılır. Lakin bu ayrılıq Kane'in daxilində müdhiş bir itki hissi buraxır.
Gənc Kane: Mediya İmperiyasının Qurluşu
Gənc Kane yeni əldə etdiyi var-dövlətlə "The Inquirer" adlı qəzetin idarəsini öz əlinə alır. Kane qəzetin prinsipini dəyişir: xalqın səsini çatdıran, məmurları sorğulayan bir platforma yaradır. Ancaq zamanla o da məhz tənqid etdiyi adamlar kimi öz mülkiyyətinin və maraqlarının təsirinə düşür.
Susan Alexander: Səhvsiz Sevgilər Axtarışı
Kane'in ilk evliliyi Emily Norton ilə olduqca sönükdür — siyasi baxımdan rəhbər olan bir birliyidir. Susan Alexander ilə münasibəti isə daha çox emosional asılıqdan qaynaqlanır. Susan Kane'in özünə sevgi verməsini, qayğı körsətməsini istəyirdi, amma Kane Susanı öz ehtiyaclarını qarşılamaq üçün bir vasitə kimi istifadə edirdi. Susanı opera ulduzuna çevirmə cəhdi, Kane'in özü üçün qazandırmaq istədiyi zaferin simvolu idi, Susanın xoşbəxtliyini dəyil.
Xəyalların Dağılması: Xanadu
Xanadu sarayı — Kane'in dünyadan təcrid olunduğu, dərin bir yalnızlıqla dolu məkanıdır. Sarayın divarları Kane'in öz kədərini, qorxularını gizlətmək üçün ucaldığı qalalardır. Hər bir heykəl, hər bir bölmə Kane'in əldə etdikcə itirdiyi dəyərlərin xatırasıdır.
Rosebud'un Sırri: Uşaqkən Sevgisi
Filmin sonuna yaxın, tamaşaçı görür ki, Kane'in "Rosebud" deyə əhəmiyyət verdiyi obyekt, onun uşaqkən gözləri ilə baxdığı saf və qorunmuş dünya simvoludur. Kane bütün ömrü boyu yenidən tapmaq istədiyi masumiyyəti, ancaq sərvət və söhrət yollarında ıtirmişdir.
Nəticə: Boşluqda Itirilmiş Həyat
"Citizen Kane" filminin sonunda tamaşaçı dərin bir səsləyə rast gəlir: insan həyatının dəyəri sərvət və qudrətlə deyil, qorunub saxlanılan saf duyğularla mùəyyən olunur. Kane bütün ömrü boyu qazandıqlarının əvəzinə, itirdiklərini ağlayır.
SHEFEQ.COM sual verir:
- "Charles Foster Kane kimi söhrət və qudrət ardınca qaçmaq əvəzinə, siz nəyi qorumaq istəyərdiniz: saf sevgini, yoxsa hakimiyyəti?"
Düşünək...
Rəy:
"Citizen Kane (Vətəndaş Kane)" filmi insan ruhunun itirdiyi saf duyğuları, sevgiyə duyulan ehtiyacı və söhrət axtarışında öz dünyasını itirmiş bir adamın faciəsini poetik dəqiqliklə təsvir edir. Kane'in qurduğu media imperiyası, topladığı sərvət, əldə etdiyi siyasi qudrət — bütün bunlar onun tənhalığını azalda bilmədi. Həqiqi xoşbəxtlik, Kane'in bir vaxtlar itirdiyi o kiçik xizək — "Rosebud" — simvolunda gizlənirdi. Film bizə söyləyir ki, insanı həqiqi mənada xoşbəxt edən şəy nə sərvət, nə qudrət, nə də söhrətdir, bəlkə sevilmək və saf duyğularla dolu bir uşaqlıq xatirəsidir."