Giriş
Bəzən bir insanın baxışında gizlənən hüssü, bəzən dodaqların titrəyərək susması, bəzən isə tək bir damla göz yaşı bütün bir hekayəni danışır. Bu məqalə, metaforik bir sual olan “Göz yaşının kölgəsi günəşi necə qoruyur?” üstündə qurulmuş dərin fəlsəfi, psixoloji və simvolik bir araşdırmanı təqdim edir. Bu sual, duyğuların qoruyucu rolunu, kövrəkliklərimizin güccü nələrdir sualını ortaya qoyur.
I. Göz yaşı – Sadəcə su deyil
Göz yaşı bəzən bioloji bir ehtiyac kimi qəbul edilir. Gözə rəhm, qıcıqlandıqda qoruyucu reaksiya kimi. Amma emosional göz yaşı – sevincin, hüssün, qorxunun, rahatlanmanın damlası – dəhşətli dərinlik daşıyır. Hər damla bir yaddaş fraqmentidir. Göz yaşı, daxili fırtınanın gözə düşən tərcümanıdır.
II. Kölgə və Günəş metaforlarının danşığı
Kölgə adətən qaranlıq, gizli qalmaq, qorxularla eşləndirilir. Günəş isə ağıq, istilik, ümid, güc simvoludur. Amma bəzən elə olur ki, günəşin həddən artıq yandırdığı yerdə, kölgə qoruyucu olur. Elə bu zaman, kövrəklik – yəni göz yaşı – insanın daxili günəşini yandırmaqdan qoruyur.
III. Duyğular qoruyurmu bizi?
Bəzi insanlar göz yaşını zəifliyin nişanəsi sayır. Amma bu təhlükəlidir. Duyğular bastırıldıqca, daxildə fırtına yığılır. O fırtına bir gün ya daxili günəşi söndürəcək, ya da həyata qarşı istisiz bir susqunluq yaradacaq. Bu baxımdan göz yaşı, daxili tarazlığı qoruyan "psixoloji kölgədir."
IV. Göz yaşının mənəvi dəyəri
Böyük dinlərdə və mənəvi sistemlərdə göz yaşı ibadət sayılır. Məsələn, duada edilən göz yaşı, ruhun sözə ehtiyac olmadan ucalmasıdır. O, Allaha yalvarış deyil, tam təslimiyyətdir. Beləliklə, bu damla əslində nurdan olan günəşi yandırmaqdan qoruyan rəhm kölgəsidir.
V. Göz yaşı və sənət
Şairlər, yazıçılar, musiqiçilər çox vaxt ilhamını göz yaşından alır. “Acı olmadan yarada bilmərəm” deyən yaradıcılar, bu acının şəffaf rəngli metafizik enerji olduğunu qəbul edir. Şerin, musiqinin, tablonun alt qatında axan damlalar bizə qoruyucu, ağladıcı, eyni zamanda müdafiə edici bir günəş verə bilir.
VI. Uşaqluqdan böyüyən göz yaşı
Uşaq göz yaşı təmizdir, məqsədsizdir, təbii refleksdir. Amma yetkin insanın göz yaşı dərinliyi ifadə edir. Hər damlanın arxasında bir səs, bir susqunluq, bir qorxu, bir ümid vardır. Və bəzən bu damla şəxsin öz daxili günəşindən yanmaması ücün yeganə qoruma formudur.
VII. Göz yaşı bölündükcə azalmır, artır
Empatiya, anlayış, qulaq asmaq, bölüşmək. Bu hallarda göz yaşı sadəcə acını yox, insanlığı bölüşər. Və bu bölüş buxarlanmaz, iz buraxar. Kövrəklik bəzən qoruyucu qalxan, bəzən isə digər insanları isidən bir günəş olur.
Nəticə
“Göz yaşının kölgəsi günəşi necə qoruyur?” sualına cavab, bəlkə də sadəcə bir cumlədə deyil, bütün bir ruh halında gizlidir:
Kövrəklik şəfqət yaradar, şəfqət ışıq, ışıq isə yanmamaq ücün kölgə axtarar.
Və bəzən tək bir göz yaşı, insanın ruhunu qoruyan yeganə sipərdir.
Oxucuya sual:
Sizcə, sonuncu dəfə ağladığınız an sizi nədən qoruyurdu? O damla bir zəiflik idimi, yoxsa daxili gücünüzün səssiz ifadəsi?
Rəyinizi bizimlə bölüşün:
Bu məqalə sizdə hansı hissləri oyatdı? Fikirlərinizi, təəssüratlarınızı və öz təcrübənizi bizimlə şərh bölməsində paylaşmağınızı çox istərdik.