Giriş: Səssiz Məscidlər, Səsli Qəlblər
İslamda məscidlər ibadətin, sükutun və ruhun sığınacağı sayılır. Lakin bəzən bu sükutun içində gurultu gizlənir – qəlblərdə riya, görünmək arzusu, ictimai təsir. Bu yazıda riya ilə ixlas (səmimiyyət) arasındakı fərqi, məscidlərin əsl fəlsəfəsini və müsəlmanın ibadətdə necə niyyət təmizliyi ilə yaşamalı olduğunu araşdıracağıq.
Riya Nədir? – İbadətin Daxili İfşası
Riya – ibadəti Allah üçün yox, insanlar üçün etməkdir. Əməldə ibadət var, niyyətdə isə riza yox. Bu, qəlbin sükutu pozan iç gurultusudur. Peyğəmbər (s.a.s) buyurur:
“Riyanın azı belə şirkdir.” (İbn Macə)
Riya – görünməyən bir zəhərdir. Əməlləri yeyib bitirən, ruhu yavaşca susduran bir təhlükə.
Məscidlərdə Görünməkmi, Yoxsa Yox Olmaqmı?
Məscid – özünü göstərmək yeri deyil, özü ilə qarşılaşmaq yeridir. Məsciddə səssiz ibadət edənlər, Allahın rızasını axtaranlardır. Amma bəzən gözlər başqasında, qəlb isə özü üçün yox, başqaları üçün ibadət edər.
İxlas – Ruhun Dürüst Niyyətidir
Quranda belə buyurulur:
“Onlara yalnız Allaha ixlasla ibadət etmək əmr olunmuşdu.” (Bəyyinə, 5)
İxlas – ibadətdə təkcə Allahı mərkəzə almaqdır. O səssiz bir haldır, sadəcə Allahla bilinir. Ən gizli ibadətlər, ən uca səslə yazılan əməl dəftərləridir.
Riya ilə Niyyətin Qısa Dialoqu
-
Niyyət: “Mən səni Allah üçün etmişdim.”
-
Riya: “Amma insanlar baxsın deyə formalaşdırdın.”
-
Niyyət: “Səcdəm səssiz idi.”
-
Riya: “Amma instinktin səni səhnəyə çıxardı.”
Riyanın Qarşısı Necə Alınar?
-
Tənhalıqda ibadət: Qalabalıqdan uzaq ibadət ixlası artırır.
-
Niyyətin təzələnməsi: Hər əməldən əvvəl “Kim üçün?” sualını vermək.
-
Zikr və təvəkkül: Allahı xatırlamaq qəlbi insanların rəyindən uzaqlaşdırır.
-
Xatırlatmaq: Allah hər şeyi görür – sükutu da, gurultunu da.
Nəticə: Qəlbin Məscidi – Ən Səssiz, Ən Saf Yer
İbadətin dəyəri səsi ilə deyil, səssizliyindəki niyyəti ilə ölçülür. Məscidlər susur, amma qəlblər danışır. Danışan qəlb riya ilə yox, ixlasla səslənsin. Allah üçün edilən ibadət – səmimi bir dua, səssiz bir səcdə, görünməyən bir nurdur.
Sonda bir dua: “Allahım, ibadətimi Sənin üçün et, insanlar üçün etdiklərimi bağışla. Qəlbimə sükut ver, niyyətimə nur, əməlimə ixlas bəxş et. Amin.”