Kimsə sizə “Sən səxavətli insansan?” — deyə sual versə, yəqin ki, əksəriyyətimiz tərəddüd etmədən “bəli” cavabını verərdik. Axı, bir çoxumuz yaxşı insan olmağa, başqalarına kömək etməyə çalışırıq. Lakin məsələ yalnız niyyətlə bitmir. Əgər sizdən səxavətli davranışlarınızdan konkret nümunə gətirməyiniz istənilsə, kifayət qədər misal tapa bilərsinizmi?
Mən özüm üçün bu sualı verəndə anlayıram ki, düşündüyümdən az verirəm. “İnsanlara daha çox fayda verən biri olmaq istəyirəm” düşüncəsi məhz bu reallığı başa düşdükdən sonra yarandı. Özümü eqoist saymasam da, səxavəti bir vərdişə çevirmək üçün müəyyən addımlar atmalı oldum. Aşağıdakı metodlar isə bu yolda mənə ən çox kömək edənlər oldu.
1. Kiçik addımlarla başlayın
“Daha səxavətli olacağam” qərarına gəlmək asan idi. Amma nə vaxt bu qərarı əmələ keçirmək istədim, çətinlik başladı. Çünki biz səxavətlilik deyəndə adətən böyük miqyaslı yardımları — böyük pullar, böyük vaxt sərfi, böyük öhdəlikləri düşünürük. Təbii ki, bu, insanı çətin vəziyyətə salır.
Mən isə kiçikdən başlamağın daha doğru yol olduğunu anladım. Həyata keçirə biləcəyim kiçik xeyirxahlıq addımlarının siyahısını çıxardım. Rahatlıq zonamı aşmadan, amma bir az da olsa inkişaf etdirəcək davranışlar.
Məni təəccübləndirən isə bu kiçik yaxşılıqların nə qədər böyük daxili məmnunluq yaratması oldu. Araşdırmalar da bunu təsdiqləyir: səxavət xoşbəxtlik səviyyəsini artırır. Yəni başqasına yaxşılıq etdikcə, bunun ən böyük mükafatını yenə özümüz alırıq.
2. Bəzən başqalarını birinci yerə qoyun
Müasir həyat tərzi bizi daim özümüzü qorumağa və öz maraqlarımızı önə çəkməyə öyrədir. Bu, müəyyən qədər doğrudur — əgər özünüzə tamamilə laqeyd qalsanız, həm yanarsınız, həm də inkişaf fürsətlərini itirərsiniz.
Lakin bəzi hallarda başqasını özünüzdən öndə tutmaq çox vacibdir. Bu, başqasının dünyasını görmək, onun ehtiyaclarını anlamaq və real təsir göstərmək üçün unikal imkandır. Bəzən bir insana edilən kiçik yardım, onun ailəsinə, ətrafına və dolayısı ilə daha geniş çevrəyə təsir edə bilər.
Bunun haqqında Çarlz Darvinin belə bir fikri var:
“Bir-birinə sədaqət, mərhəmət, cəsarət və qarşılıqlı dəstək göstərən icmalar həmişə üstünlük qazanacaq.”
Yəni sağ qalmağın yolu təkbaşına yox, birlikdə hərəkət etməkdən keçir.
3. Başqalarının uğurunu qeyd edin
Özünüzdən soruşun: başqasının sevincinə nə qədər tez-tez ürəkdən sevinirsiniz?
Sadəcə “təbrik edirəm” demək deyil, həqiqətən qeyd etməkdən söhbət gedir.
Başlamaq üçün yaxınlarınızdan biri haqqında düşünün:
Ailə üzvü
Dost
Həmkar
Sonra onun hər hansı uğurunu seçin: böyük və ya kiçik fərqi yoxdur — universiteti bitirmək də ola bilər, cəmi iki kilo arıqlamaq da.
Əgər bacınız məzun olubsa, o günə uyğun bir kiçik şənlik təşkil edin və onun üçün xüsusi bir xatirə hazırlayın. Əgər dostunuz arıqlayıbsa, ona özünü yaxşı hiss etdirən bir paltar hədiyyə edin.
Bu kimi səxavətli addımlar insanlarda çox güclü emosional təsir yaradır. Çünki siz sadəcə uğuru görmürsünüz — onu qiymətləndirirsiniz.
4. “Öncədən ödəmə” prinsipi
Təsadüfi xeyirxah davranışlar həm edən, həm də alan tərəfdə ikiqat fayda yaradır. Heç bir qarşılıq gözləmədən etdiyiniz bu davranış həm də başqalarını yaxşılıq etməyə ruhlandırır. Buna “pay it forward” — öncədən ödəmə prinsipi deyilir.
Kiçik yaxşılıqlar:
-
Evsiz birinə yemək almaq
-
Növbədə arxanızdakı insanın içkisinin pulunu ödəmək
Daha böyük addımlar:
-
Qan vermək
-
Xidmətlərinizi ehtiyacı olana pulsuz göstərmək
-
Birinin təhsil almasına dəstək olmaq
Sadəcə fürsətləri görmək kifayətdir. Bir dəfə başlayanda nə qədər çox şey edə biləcəyinizi özünüz də hiss edəcəksiniz.
Nəticə
Bu addımlar mənim daha səxavətli bir insan olmağıma kömək etdi. İnsanlara nə qədər çox yardım etsəm, səxavətlilik getdikcə daha təbii, daha avtomatik bir davranışa çevrildi.
İndi növbə sizdədir.
Görək, siz bu dəyənəklə nə edəcəksiniz?