Günlər olur ki, nə etsəniz də tapşırıqlarınıza fokuslana bilmirsiniz? Bu, olduqca yayğındır — hər gün milyonlarla insan təxirə salma (prokrastinasiya) ilə mübarizə aparır. Süründürməçiliyin səbəbləri çoxdur: ağır işi xoş olmayan bir işlə əvəz etmək istəyi, zəif təşkilatçılıq, pis vərdişlər, düzgün planlaşdırmamaq və ya sadəcə rahat zonadan çıxmaq istəməmək.
Bəs təxirə salmanı necə dayandırmaq və daha məhsuldar olmaq olar? Əsas üsullardan biri — qısamüddətli ləzzətləri deyil, uzunmüddətli faydaları prioritetə çevirməkdir.
Məsələn:
-
dərəcə almaq,
-
yaxşı iş tapmaq,
-
onlayn layihə qurmaq
kimi uzunmüddətli hədəflər dərhal nəticə vermir. Bu məqsədlərə aparan kiçik tapşırıqlar isə (bir fəslin öyrənilməsi, CV hazırlamaq, layihə kodu yazmaq) gələcəyinizə birbaşa təsir edən əsl investisiyalardır.
Qısamüddətli zövqlər (oyunlar, sosial media, şəkərli qəlyanaltı, videolar) isə yalnız bir neçə dəqiqəlik rahatlıq verir — uzunmüddətli uğura heç bir töhfəsi yoxdur.
Məhsuldarlıq bir bacarıqdır — və hər bir bacarıq kimi davamlı təcrübə ilə inkişaf edir.
Aşağıda təxirə salmağı azaltmaq və məhsuldarlığı artırmaq üçün 11 praktik tövsiyəni təqdim edirəm. Bu metodları dərhal tətbiq edə bilərsiniz.
1. Yeni vərdişlər formalaşdırın
Yeni vərdişlər məhsuldarlığın əsasını təşkil edir. Günlük tapşırıqlarınızı təqviminizə, gündəliyinizə və ya telefon bildirişlərinə yazın. Hər tamamlanmış tapşırıq beyində endorfin ifraz edir — bu isə fəaliyyəti daha həvəsləndirici edir.
Davamlılıq beyninizi “məhsuldarlığı sevməyə” öyrədəcək.
2. Diqqətinizi yayındıran saytları bloklayın
Orta statistikaya görə, insanlar hər gün 1.7 saatını sosial şəbəkələrdə keçirir. Bu isə günün böyük hissəsinin itməsi deməkdir.
Aşağıdakı proqramlarla diqqəti yayındıran saytları bloklaya bilərsiniz:
-
Cold Turkey (Windows)
-
SelfControl (Mac)
Həmçinin telefon və planşeti uzağa qoymaq daha effektivdir.
3. Həftəlik plan hazırlayın
Hər şənbə günü növbəti həftədə görüləcək işlərin siyahısını tərtib edin. Hazırladığınız planı hesabatlı şəkildə tətbiq edin. Siyahını göz önündə saxlayın — masaüstünə və ya divara yapışdırmaq kömək edir.
4. Vaxtınızı düzgün idarə edin – gündəlik cədvəl hazırlayın
Məsələn, blogger olmusunuzsa günün müəyyən saatlarını yalnız yazıya həsr edin. Günün eyni saatlarında eyni işi görmək beyninizdə avtomatik vərdiş formalaşdırır.
5. Tapşırığı hissələrə bölün
Böyük layihələr göz qorxuducu görünə bilər. Onları xırda addımlara bölərək ardıcıl şəkildə yerinə yetirmək həm psixoloji yükü azaldır, həm də prosesə nəzarəti artırır.
6. Mükəmməllik dalınca qaçmayın
Mükəmməllik çox vaxt ən böyük düşməndir. Daim tənqidçi olmaq və hər şeyi qüsursuz etmək istəyi işin tamamlanmasını ləngidir.
Unutmayın:
-
Mükəmməl nəticə deyil, tamamlanmış nəticə sizi irəli aparır.
-
Dünyanın ən uğurlu insanları belə çoxlu səhvlər ediblər.
-
Səhvlər təcrübədir — öyrənmək üçün fürsətdir.
7. Fasilələr verin — amma nəzarətdə saxlayın
Uzun müddət fasiləsiz işləmək məhsuldarlığı aşağı salır. Pomodoro metodundan istifadə edin:
-
45–60 dəqiqə iş
-
15–20 dəqiqə fasilə
Bu, beynin enerjisini yeniləyir və diqqəti gücləndirir.
8. Özünüzü mükafatlandırın
Böyük tapşırıqları tamamladığınız zaman kiçik mükafatlar təyin edin:
-
qısa sosial media vaxtı,
-
sevdiyiniz içki,
-
kiçik gəzinti.
Mükafat motivasiyanı artırır — amma ölçünü qaçırmayın.
9. Beyin fırtınası edin
Yazıçı blokudur? Nə edəcəyinizi bilmirsiniz?
1–5 dəqiqəlik taymer qoyun və ağlınıza gələn bütün fikirləri yazın. Məhdudiyyət qoymayın. Bu metod yaradıcılığı açır və yeni ideyalar yaradır.
10. Yuxunu və idmanı prioritet edin
Kifayət qədər yuxu və gündəlik hərəkət məhsuldarlığın təməlidir.
-
Gecə 7–8 saat yatın.
-
Gündə ən azı 30 dəqiqə fiziki aktivlik edin.
Bu, enerji səviyyənizi yüksəldəcək və gün ərzində daha fokuslu olmağınıza kömək edəcək.
11. Təxirə salmanı dərhal dayandırın – indi başla
Ən vacib məsləhət budur: indi başla.
Sabaha, “uyğun vaxt”a, “ruhum olanda edərəm”-ə güvənmək yalnız gecikməni artırır.
Bu gündən:
-
siyahı tərtib et,
-
ilk kiçik tapşırığı tamamla,
-
vərdişləri tətbiq etməyə başla.
Məhsuldarlıq bir bacarıqdır — və sən bu bacarığı inkişaf etdirdikcə uğur ardınca gələcək.